وبلاگ ارزان مبله

تخت فولاد اصفهان

تخت فولاد نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که به نام‌های لسان‌الارض و پدر رکن‌الدین نامیده می‌شده‌است . عمر این قبرستان از قرن چهارم هجری تا به امروز است . آرامستان تخت فولاد با مساحت تقریبی ۷۵ هکتار در حاشیه جنوبی رودخانه زاینده رود اصفهان و در انتهای یکی از محورهای تاریخی شمالی – جنوبی شهر واقع شده‌است .

زمان بروز این قبرستان چندان روشن نیست , لیکن وجود اثراتی چند قدمت آن را به دوران گذشته از اسلام میرساند . اعم از قبر یوشع پیامبر در توکل «لسان الارض» ( اکنون در گلستان شهدا ) از پیامبران بنی‌اسرائیل در این آرامستان واقع است .

مبتنی بر روایت شاردون در زمان دیلمیان , یک کدام از سرداران نظامی به اسم «پولاد بازو» در این محل قصر کوچکی داشته‌است و تخته سنگی رتبه مثل را برای نشستن و تماشای رقابت کشتی‌گیران ساخته بود . همینطور سنگ قبری از عارف قرن پنجم به اسم «بابا فولاد حلوایی» در‌این آرامستان قراردارد . معین نیست که آیا لقب وی برگرفته از نام این مکان است یا این که بالعکس .

تا پیش از صفویان و آن‌گاه این مکان , محلی برای تجمع دراویش بوده و خانقاهی نیز در آن احداث کرده بودند که با اسم آرامگاه پدر رکن‌الدین شناخته میگردد . در طول صفویه در کنار این گورستان کاروانسرایی احداث شوید که نهایی منزلگاه کاروانهایی بوده که از جنوب وارد اصفهان می‌شده‌اند ( هنوز اثراتی از آن پابرجاست ) . در دوران صفویه این گورستان یک قبرستان مخصوص تلقی می‌شده و فقط بزرگان مملکتی در آن به خاک سپرده می‌شدند .

در طول شاه سلیمان صفوی محدوده قبرستان تخت فولاد به حداکثر وسعت خویش رسید , به‌طوری‌که گفته می شود در‌این زمان ۴۰۰ توکل و خانقاه وجود داشته‌است . از آخرها زمان صفوی به خصوص زمان پادشاه فرمان روا حسین تخریب تکایای تخت فولاد آغاز شد .

معماری تخت فولاد اصفهان

از عناصر معماری متعلق به تخت فولاد مانند مسجدها , کاروانسراها , آب‌ انبارها جز تعداد اندکی , چیزی باقی نمانده است . دو مصلی در بخش جنوب‌غربی تخت فولاد وجود داشته است که از آثار زمان صفوی بودند ; که یکی آن‌ها در سال ۱۳۰۰ قمری به امر حاج محمد تقی نقشینه نوسازی شده بود ; البته هر دو مصلی در سال‌های اخیر تخریب و به جای آنان مصلی بزرگ تازه شهر اصفهان احداث شده‌است .

جز مسجد رکن‌الملک مساجد دیگری نیز درین آرامستان وجود داشته‌اند که در سی سال اخیر همه تخریب شده‌اند اعم از مسجد توکل خوانساری از زمان صفوی و مسجد توکل آقا مجلس از اثرها عصر قاجار . همینطور آب‌انبارهای توکل کازرونی , آقا مجلس , پدر رکن‌الدین , چهارسوقی , و شهشهانی اعم از آب‌ انبارهای ویران شده این مجموعه به حساب می‌آیند .

تخت فولاد گنجینه‌ای است از اثر ها گوناگون هنری , از جمله معماری , گچ‌بری , کاشی‌کاری , خوش‌نویسی , حجاری , شعر , نقاشی , پباده سازی و نقاشی از دوره‌های متعدد در اصفهان , اعم از اثر ها هنری در حرفه معماری و کاشی کاری بقعه آقا حسین خوانساری , آرامگاه محمد کاظم واله , مکتب رکن‌الدین و تکایای پدر رکن‌الدین و میرفندرسکی در خور ذکر است .

در خوش‌نویسی سنگ مزار واله , شاعر و خطاط به خط تعلیق خودش , سنگ‌نوشته قبر مامان شاهزاده به خط محمد باقر اصفهانی , کتیبه خط میرعماد حسنی در توکل میرفندرسکی را می‌توان اسم موفقیت . اشعار شعرایی مانند واله , محمدظلعا اصفهانی , ملا محمدحسین ضیاء اصفهانی اعم از آثار هنری جان دار در تخت فولاد است . اعم از اثر ها نقاشی قدیمی در این گورستان چهره‌ای از روضه خوان بهایی و میرفندرسکی اثر سیدحسین , در حجره آرامگاه سران بختیاری و دو تصویر از رکن‌الملک بر کاشی مجاور آرامگاه او در مسجد رکن الملک است .