دریاچه شهیون/سد دز (خوزستان)
دریاچه شهیون/سد دز
دریاچه شهیون یا دریاچه سد دز در حالت جغرافیایی E482746 در استان خوزستان واقع است . این دریاچه یک کدام از زیباترین دریاچههای ایران در شمال غربی دزفول ودر ۲۳ کیلومتری شمال شرق اندیمشک و پشت دو کوه شاداب و تنگوان شکل گرفته و صورت زیبایی به حوزه شهیون بخشیده است . این دریاچه موضوع مساعدی جهت انجام ورزشهای آبی از جمله قایقرانی , اسکی و شنا و … بوجود آورده است . وجود چند جزیره کوچک و بزرگ که روی آنها انبوهی از درختان کُنار و بادام کوهی به چشم میخورد , جلوه خاصی به دریاچه داده است به گونهای که جزیره بزرگ وسط دریاچه با مساحتی بالغ بر ۶۰ هزار مترمربع , چشمانداز زیبایی را بوجود آورده است .
بر روی این جزیره فضای سبز کنار , بادام کوهی , کلخنگ و بید و همینطور جانوران کوچکی همچون روباه و خرگوش در کنار طیوران زیبایی نظیر تیهو و کبک و پرنده ها دریایی , حیات وحش بینظیری را بوجود آورده است . این جزیره به دلیل حالت جغرافیایی عالی و مسطح بودن زمین آن , موقعیت قابل قبولی را جهت احداث مراکز تفریحی و اقامتی و جذب گردشگران به ناحیه مهیا آورده است . در این دریاچه انواع آبزیان پرورش داده میشوند به همین منظور در فصولی از سال محل مناسبی برای صید ماهی میباشد .
منطقه شهيون از توابع شهرستان دزفول است که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر دزفول قرار گرفته و مساحتی بالغ بر ۳۰۲ کیلومتر مربع را دارا میباشد . راه آسفالته دزفول – شهیون به فاصله تقریبی ۷۵ کیلومتر تا آخرین ده یعنی آبیدسری کشیده شده و فاصله آن تا اولی آبادی یعنی بیشه بزان ۳۴ کیلومتر میباشد . علاوه بر جاده حساس کنونی جاده های فرعی آسفالته شده و شنی وجود دارد که روستاهای اطراف را به جاده حیاتی متصل می نماید .
نطقه شهیون از نظر زمین شناسی به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می شود . نصیب جنوبی آن از انتهای گلال حیدری در جنوب آغاز و تا قلعه شاداب ( Shadab ) و روستای جنگل بزان ادامه داراست . این نصیب از منطقه را کنگلومرای بختیاری که مشتمل بر قلوه سنگ های ریز و درشت با سیمانتاسیون شن و ماسه پوشیده شدهاست . سازند كنگلومرای بختياری ويژگی رسوبات آبرفتی – كوهپايهای نتایج از فرسايش ارتفاعات را دارد كه بيشتر شامل كنگلومرا و ماسهسنگآهكي است كه گاهي به صورت همشيب و گاهي دگرشيب بر روي سازندهاي كهنتر نهشته شدهاست . از ویژگی های حساس این حوزه وجود دره های عمیق و جالب می¬باشد که مناظری بدیع از خلقت را نمایان تولید میکند .
نصیب شمال حیطه را سازند آغاجاری تشکیل میدهد . مال این سازند به صورت متناوب دربرگیرنده مارن های سرخ رنگ همراه با لایه های سیلتی و ماسه سنگ های ریز دانه است . سن این سازند میوسن بالایی تا پلیوسن است . این حوزه ادامه فن کوه های زاگرس بوده که هرچه به مرکز حوزه نزدیک شویم تپه ماهورها , صخره ها و تخته سنگ های ماسه ای را تشکیل میدهد . این منطقه به دلیل وجود دامنه کوه ها , دره های آبرفتی و چشمه هایی که در اکثر زمان ها سال پربار اند , سرسبزی و زیبایی خیره کننده ای را در بیشتر فصول سال دارند . به دلیل قربت این حوزه به کوه های زاگرس در شمال و جلگه گرم خوزستان در جنوب , جور ی آب و هوایی مختلفی در این منطقه بوجود آمده است . بادی که از جنوب شرق می وزد تابستان هوا راگرم و زمستان معتدل , و باد شمال غربی فصلتابستان هوا را معتدل و فصلزمستان سرد مینماید.
براي رسيدن به اين درياچه بايد از جاده شهيون تا رسيدن به جاده انحرافي درياچه طي مسير کرد . اين جاده تا پاي درياچه به صورت آسفالته است در قسمتي معین از کنار درياچه يک پارکينگ مناسب به همراه تعداد زيادي قايق براي گردشگران قرار داده شده است . با يک ساعت پياده روي مي توانيد به ناحیه بسيار زيبا و سرسبز و پوشيده از درختان نخل برسيد . در اين مکان چشمه اي قرار دارد که از بالاي کوه سرازير شده و در قسمت پايين نيز منظره بسيار زيباي درياچه جایدارد . در قسمتي از محوطه فضای سبز نخلي وجود دارند که ۵۰سال پيش به زير آب رفته و اکنون يکي دو سال است که دوباره راز از آب بيرون آورده اند .
وسعت درياچه دز در شرايط پر آبي و کم آبي کمي متعدد بوده و در حالت نهايي چيزي در حدود شش هزار هکتار است . عمق درياچه نيز تا ۵۰ متر متغير است . از عجايب درياچه سد دز آن که در درياچه اي که در استان گرمسير خوزستان واقع است با اسم قزل آلا ( که يک ماهي سرد آبي است ) برخورد مي کنيم . قزل آلاي رنگين کمان جزو ماهي هاي غير بومي درياچه دز است , که با توجه به تحمل بيشتر اين مدل قزل آلا – در مقايسه با اشکال ديگر اين ماهي – نسبت به دماي محيط , یکسری سال پيش در درياچه سد رها سازي شده و اکنون توانسته خود را با شرايط محيطي آن وفق دهد . ضمن آن که بايد اشاره داشت ; درياچه دز بسيار بزرگ است و در نقاط متفاوت آن , دمايي واحد و يکسان نیست