معرفی مسجد امام اصفهان
معرفی مسجد امام اصفهان
مسجد امام، در اصفهان، یکی از از مهم‌ترین بناهای بعدازظهر صفویه میباشد که پیش‌خیس به اسم‌های مسجد پاد شاه، مسجد سلطانی تازه و جامع‌ِ عباسی شهرت داشت. این سازه از شاهکارهای معماری، کاشی‌کاری و نجاری در قرن یازدهم هجری میباشد. مسجد امام، نمایانگر اوج هزار سال مسجدسازی در ایران به شمار می‌رود.
تاریخچه مسجد امام اصفهان:
مسجدشاه که به اسم‌های مسجد سلطانی، مسجد جامع عباسی و از بعداز انقلاب ۱۳۵۷ کشور‌ایران به مسجد امام نیز آوازه داراست، مهم‌ترین مسجد تاریخی اصفهان و یکی مساجد میدان نقش عالم میباشد که در طی زمان صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود. این سازه شاهکاری جاویدان از معماری، کاشی‌کاری و نجاری در قرن یازدهم هجری میباشد. مسجدِپادشاه در مورخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ تثبیت ۱۰۷ به‌تیتر یک کدام از اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران به تثبیت رسیده‌میباشد. آن همراه با میدان نقش جهان، تحت عنوان یکی از میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
بنای کنونی در ضلع جنوبی میدان نقش دنیا واقع شده و از نظر ویژگی‌های معماری، تزیینات بی نیازّ و اثرها نفیس دیگر از برجسته‌ترین آثار معماری ایران میباشد. بنای آن در سوّمین مرحله از اجرای طرح میدان نقش دنیا به امر پادشاه عبّاس وسیع (سال ۹۹۶–۱۰۳۸ق/ ۱۵۸۸–۱۶۲۹م) ابتدا شده و در دورة سلطان‌صفی (سال ۱۰۳۸–۱۰۵۲ق/ ۱۶۲۹–۱۶۴۲م) به انتها رسیده‌میباشد. سنّت‌های صورت‌دهی، آرمان‌ها، شعایر و مفاهیم دینی، نقشه که از انواع قدیمی تر و ساده‌تر به آرامی کمال یافته، عنصرها وسیع ساختمانی و تزیینات همگی در مسجد پادشاه با عظمت و شکوهی، که آن را در شمار عظیم‌ترین بناهای عالم قرار داده، تحقّق و یافته‌میباشد.
سازندگان مسجد امام اصفهان:
معمار مهندس آن استاد علی‌اکبر اصفهانی و ناظر ساختمان محب‌علی بیک الله بوده‌اند؛ و خوشنویسانی زیرا علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمد رضا امامی، محمد پارسا امامی در آن کتیبه نگاری کرده‌اند.
ویژگی های ظاهری مسجد امام اصفهان :
مسجد امام یک گنبد اصلی، ۴ مناره و ۲ شبستان در شرق و غرب دارد و از اطراف با ۴ حیاط و تراس در بر گرفته شده‌است. محراب مرمری یکدست این مسجد زیباترین محراب در میان مساجد همزمان است . در عصر صفویان، دو سوی مسجد دو مکتب برای علم آموزی طلاب علوم شرعی تاسیس شد که یکی از را سلیمانیه و منسوب به فرمانروا سلیمان نامیدند و دیگری بعداز تعمیرات روزگار ناصرالدین شاه، مکتب ناصریه نام گرفت.
باهدف صرفه‌جویی در طول و هزینه، تکنیک نوین هفت‌رنگ برای کاشی‌های این مسجد به فعالیت دریافت شد. به کارگیری از اثر ها هنرمندان بنام خوش‌نویس، منبت‌فعالیت و سنگ‌تراش به تزیینات این سازه ارزشی ویژه بخشیده میباشد.
با وجود تعدد استادکاران و هنرهای به فعالیت رفته در تولید مسجد، نام‌و‌نشان واحد و یکدست‌اش برای هر تماشاچی‌ای شگفت انگیز میباشد. انگار تمام این مسجد را یک نفر ساخته میباشد و نمازگزارانش را نیز به سوی این وحدت روح سوق میدهد. بنابه گزارش‌ها، مسجد با ۱۸ میلیون قطعه خشت و ۴۷۵ هزار کاشی ساخته و آراسته شده‌است. در بخش پایینی دیوارها از قطعات وسیع و یکپارچه سنگ مرمر تراش‌خورده، فایده گرفته‌اند. این سنگ ها از معدنی در لبه اصفهان تهیه گردیده که کشف آن اتفاقا همزمان با تولید سازه بوده میباشد.
تمام مسجد دارنده تناسبی شاهانه بوده و بر اساس‌ای وسیع سازه شده‌میباشد. قوس نیم گنبد سردر فرنگی در میدان ۲۷ متر بلندی داراست و بلندی مناره‌ها نزدیک به ۳۳ متر میباشد. مناره‌های بالای شبستان از آن هم بلندتر میباشد، در حالی که گنبد روی آن بلندتر از کلیه قرار واقع شده‌میباشد. جلوخان، که خویش نسبتاًً ساختمانی میباشد، حالتی دعوت‌کننده داراست که جمعیّت بیرو ن را به پناه، امنیّت و تجدید قوا در مسجد فرا می‌خواند.
نمای حیاط به دالان‌ها، طاقچه‌ها، عده‌های مقرنسهای پر‌نور و نوارهای درازی از کتیبه‌های سپید براق مرتب‌میباشد و سراسر آن از کاشی‌های هفت رنگ الوان پوشیده گردیده که مایه‌های آبی رنگ بر بالای پوشش زیرین مرمر با مایه‌های طلایی مستولی میباشد.
دو قابی که در دو طرف مدخل واقع گردیده طرح سجاده را داراست که نمازگزار بر آن نماز می خواند. در مسافت‌ای اضافه حجم جذاب توجه این نما، که گاه بر اثر رنگ آبی‌رنگ درخشانش حالتی نسبتاًً اثیری پیدا می کند، کاملاً بر میدان مسلط میباشد و در تضاد با کاخ برازنده شاهی، برتری خیره‌کننده آیین را بر قدرت مادی و اهمیت اساسی آئین را در زندگی شهر نشان می دهد.
جلوخان رو به شمال میباشد، همچنانکه ضرورت میدان بوده، اما از آنجا که محراب می‌بایستی رو به قبله باشد (یعنی شمال شرقی به جنوب غربی) برای جلوگیری از قناس شدن ذوق و توجه متعددی لازم بود. این اختلال با برد حل گردیده. فرد از جلوخان وارد دهلیزی عالی می‌گردد که از خصوصیت‌های بناهای تاریخی ایران از دوران‌ها قدیم بوده‌میباشد. این دهلیز مدور میباشد و از این رو هیچ جهتی ندارد و قادر است مانند پاشنه‌ای باشد که محور سازه بر روی آن بچرخد
