وبلاگ ارزان مبله

اطلاعات مفید درباره تخت جمشید

تخت جمشید (ارگ پارس) یکی از اثارتاریخی کهنه ایران است که پایتخت باشکوه ایرانیان در زمان سلاطین هخامنشی بوده است. گردشگران خارجی تخت  جمشید را به اسم «پرسپولیس» می‌شناسند که به معنی شهر پارسیان است و همانند  نامی است که در گذشته یونانیان بر اتخت  جمشید نهاده بودند. یونانیان به تخت جمشید، «پرسه پلیس» یعنی شهر پارسیان می‌گفتند. «تخت» به معنی پایتخت و سکوی بزرگ کاخ است و «جمشید» سمبول(لاتین) شهریاری و برپاکننده آیین جشن نوروز است. فلذا اریکه جمشید به معنی پایتخت باشکوهی است که شاهی مقتدر در آن پادشاهی می‌کند.

تخت جمشید شیراز

با این حال، جالب است بدانید که نام اصلی این بنای تاریخی «پارسه» است و پس از حمله  اسکندر و اعراب به ایران، مردمی که از کناره خرابه‌های این بنا گذر می‌کردند، عکس ها حکاکی شده تخت شاهی را می‌دیدند که روی دست مردم بلند شده است و دودلی می‌کردند این تصویر همان ا (تخت) جمشید است که فردوسی نیز متعلق به یاد کرده است و از قدیم، نامی بوده است. به همین خاطر، این بنا میانی عوام به «تخت جمشید» معروف شد و نام اصلی آن در کتیبه‌های به خط میخی نگاشته‌شده این بنا «پارسه» است.

قدمت بنای تخت جمشید

تخت جمشید نزدیک ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح  ساخته شد و ۲۰۰ سال بعد، به آتش کشیده شد و از بین رفت. بنای تاریخی   تخت جمشید به طور کامل از سنگ ساخته شده است و آنچه امروز به اسم اریکه جمشید شناخته می‌شود، سنگ‌هایی است که از این آتش‌سوزی به جا مانده است و به بخش‌های گوناگون این پایتخت قدیمی مربوط می‌شود.

تخت جمشید سرنوشت پرفراز و نشیبی داشته است. بنای تاریخی بست جمشید به دست داریوش بزرگ، پسرش خشایارشاه و نوه‌اش اردشیر اول ساخته شد و مظهر نیرو امپراتوری هخامنشی بود.

در تشکیل بنای اریکه جمشید از کارگران ایرانی، مصری، عیلامی، یونانی، بابلی و آشوری بهره‌گیری شده است که رعیت دولت هخامنشیان بوده‌اند و بابت این کار مزد گرفتن می‌کرده‌اند.

هخامنشیان اقامتگاه‌های متعددی داشتند که به چهره فصلی در آن‌ها سکنی می‌گزیدند؛ بست جمشید اقامتگاه بهاری هخامنشیان بود و کاخ‌های هگمتانه و شوش، اقامتگاه‌های زمستانی هخامنشیان بودند. در اریکه جمشید، جشن‌های نوروزی با شوکت بی‌نظیری برگزار می‌شد و از سراسر سرزمین‌های تحت چیرگی هخامنشیان، برای احترام به پادشاهان، کاروان‌ها و فرستاده‌های دیگر امپراتوری‌ها، آماده می‌شدند.

نقش اریکه جمشید

کارگران، معماران و هنرمندان زیادی در ساخت کاخ‌ها و زیباسازی آن نقش داشته‌اند. حکاکی نقوش روی سنگ‌ها و سرستون‌ها از برجسته‌ترین نشانه ها دیدنی اریکه جمشید است. یکتا از نقوش پرتکرار در اریکه جمشید، گل نیلوفر است که مظهر شاهان هخامنشی است و در یگانه از نقش‌ها، خشایارشا با عصای شاهی در دست راست و گل نیلوفر آبی در دست چپ، د رمجلس بار عام شاهی نشسته است و جانشین در کناره او نیلوفر آبی را در دست چپ خود گرفته است و دست راستش را به حالت ارج بالا نگه داشته است.

معماری اریکه جمشید

زیربنای تخت جمشید ۱۲۵ هزار متر چهارگوش است. ورودی تخت جمشید، سکو و دو پلکان است که به چهره موازی روبروی یکدیگر پیمان گرفته‌اند. هر پلکان ۱۱۱ پله عریض و اختصار دارد الی بازدیدکنندگان باوقار و به آرامی وارد بنا شوند و گاه‌های خود را شمرده بردارند. در بالای پلکان‌های ورودی، دروازه ملل پیمان دارد که به نام «دروازه خشایارشا» و «دروازه بزرگ» نیز مشهور است. دروازه ملل اریکه جمشید ده متر بلندی دارد و بعد از عبور از این دروازه، محوطه کاخ‌های بست جمشید آغاز می‌شود.

کاخ‌ها و بناهای تخت جمشید

در تخت جمشید ۸ کاخ هستی دارد. کاخ «آپادانا»ی اریکه جمشید به اجازه داریوش بنا شده است و مخصوص پذیرایی از مهمانان در جشن نوروز بوده است. این کاخ از طریق پلکانی در قسمت جنوب غربی، به قصر «تچر» یا  «آینه» وصل می‌شود. از کاخ اپادنا در بست جمشید، فقط ۱۴ ستون باقی مانده است. کاخ تچر به معنی منزل زمستانی است که به دستور داریوش بنا شده است و اقامتگاه اختصاصی او بوده است. کاخ تچر یک موزه خط است و کتیبه‌های بسیاری در آن وجود دارد.دروازه قرآن شیراز

کاخ «هدیش» ویژه خشایارشاه  بوده است و به نام همسر دوم دو اسم‌ گذاری شده است. این قصر در مرتفع‌ترین صفه بست جمشید واقع شده است و به وسیله دو پلکان به قصر ملکه ارتباط پیدا می‌کند. مورخان حس می‌زنند که آتش‌سوزی بزرگ اریکه جمشید از این قصر شروع شده باشد.

کاخ «ملکه» از سایر کاخ‌های اریکه جمشید است که در نزدیکی قصر هدیش قرار دارد. کاخ «سه‌در»، «اچ»، «صدستون» و «شورا» نیز از دیگر کاخ‌های تخت جمشید هستند که هرکدام استفاده ویژه به خود را برای پذیرایی از مهمانان، شورا و جلسات داشته‌اند.منطقه پاسارگاد

یکی از بزرگ‌ترین بناهای اریکه جمشید، ساختمان خزانه شاهنشاهی است که یک تالار ۹۹ ستونی، یک تالار صدستونی، تعدادی سالن، اطاق و دو حیاط خلوت دارد. به عقیده مورخان، ساختمان خزانه مهم‌ترین بنای اریکه جمشید بوده است که اشیای قیمتی را در ان نگه می‌داشته‌اند، حتی الواح گلی مربوط به اجرت کارگران و کتیبه سرشناس خشایارشا در این ساختمان بوده است. بر اساس یافته‌های مورخان، بعد از به اثیر کشیدن بست جمشید، اسکندر تمام خزانه را منتقل کرده است.پارک و باغ موزه مینیاتور تهران.