کاخ شمس : کاخ رویایی دوران پهلوی مهرشهر کرج
کاخ شمس : کاخ رویایی دوران پهلوی
(کامل شد)
کاخ شمس کاخی مجهز و مرفه که بوسیله معماران بزرگ آمریکایی برای شمس پهلوی در مهرشهر کرج پباده سازی شد. این کاخ به دلیل معماری ویژه‌اش، مروارید اسم گرفت
مهرشهر یکی‌از بخشها مهم شهر کرج، دارنده دو خیابان اصلی به اسم‌های ارم و شهرداری میباشد که در انتهای خیابان ارم کاخ مروارید یا این که به عبارتی کاخ شمس پهلوی جای دارد. بعداز ایجاد کاخ مروارید و در طول محمدرضا فرمانروا پهلوی، یک بلوار ۴ بانده و حیطه‌ای حیاط دار برای شهروندان در سه فاز در جوار کاخ ساخته شد که مهرشهر اسم گرفت.
شمس پهلوی به جهت بیماری آسم این منطقه را برای زندگی انتخاب کرد. کاخ مروارید که اکنون نیز پا برجاست و عموما از آن با اسم کاخ شمس خاطر میشود، از اثرها تاریخی و جذاب مهرشهر و استان البرز محسوب میشود.
کاخ مروارید با ذیل بنای ۲۵۰۰ متر مربع برای اقامت شمس پهلوی در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ سازه شد. این سازه بوسیله وسلی پیترز، معمار آمریکایی و بنیاد فرانک لوید رایت با صرف هزینه یک میلیون دلار به صورت یک سفره ماهی که صدفی آن را در برگرفته است ، طراحی و ساخته شد. این کاخ در زمینی به مساحت ۱۱۱ هکتار با ۲۵۰۰ متر مربع زیربنا در مهرشهر کرج، انتهای خیابان ارم واقع شده‌است. تا سال ۱۳۵۷ به بازه زمانی ۱۲ سال شمس پهلوی و خانواده وی در‌این کاخ معاش می‌کردند. گفته می شود شمس پهلوی در‌این کاخ ایرانی، اروپایی پذیرای میهمانها ویژه‌ای از باطن و آن سوی مرز بوده میباشد.
به گفته میرچی رئیس کل میراث فرهنگی، صنعت های دستی و گردشگری استان البرز، کاخ مروارید یکی‌از با ارزش‌ترین کاخ‌های تاریخی ایران میباشد و از نگاه خصوصیت‌های فنی از اکثری از کاخ‌های مو جود یک‌سری پلکان فراتر میباشد و تکنیک‌های که در ایجاد، پباده سازی و رنگ آمیزی این مجموعه به کارگرفته گردیده حتی از سبک و روش تولید کاخ سعدآباد نیز برتر میباشد.
بنا اصلی بنا به طور سفره ماهی پباده سازی شده‌است و ضلع شمالی کاخ و محوطه بیرونی دریاچه نیز به صورت باله‌های سفره‌ماهی اجرا گردیده میباشد. در پباده سازی فضای بیرونی دریاچه کوچکی از سه طرف کاخ را احاطه نموده است. تمامی فضاهای معماری در تحت سقفی با فرم حلزونی و با نورگیرهای مختلف و به‌صورت دانه‌های مروارید اجرا گردیده میباشد. سالن طلایی توشه، محل کار منحصربه‌فرد شمس، سالن پذیرایی، تالار سینما، تالار بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل مراقبت پرندگان کم یاب، اتاق‌های خواب از بخش‌های متنوع این کاخ میباشند. یکی مهمترین بخش‌های این کاخ اتاق صدف میباشد که دارنده تزئینات مختلفی بوده، به خصوص نمای بیرونی آن که بصورت حلزونی صورت تشکیل‌شده میباشد.
بنا اصلی بنا به طور سفره ماهی پباده سازی شده‌است و ضلع شمالی کاخ و محوطه بیرونی دریاچه نیز به صورت باله‌های سفره‌ماهی اجرا گردیده میباشد. در پباده سازی فضای بیرونی دریاچه کوچکی از سه طرف کاخ را احاطه نموده است. تمامی فضاهای معماری در تحت سقفی با فرم حلزونی و با نورگیرهای مختلف و به‌صورت دانه‌های مروارید اجرا گردیده میباشد. سالن طلایی توشه، محل کار منحصربه‌فرد شمس، سالن پذیرایی، تالار سینما، تالار بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل مراقبت پرندگان کم یاب، اتاق‌های خواب از بخش‌های متنوع این کاخ میباشند. یکی مهمترین بخش‌های این کاخ اتاق صدف میباشد که دارنده تزئینات مختلفی بوده، به خصوص نمای بیرونی آن که بصورت حلزونی صورت تشکیل‌شده میباشد.
بعداز انقلاب این کاخ به بنیاد مستضعفان و بعداز حدود ۱۵ سال به بنیاد تعاون واگذار شد و بنیاد تعاون سپاه نیز در قبال هزینه‌ی صادر شدن جوازِ ایجاد و ساز نزدیک به ۸۰ هکتارِ این مجموعه، ساختمان‌های مسکونی گروه‌ی کاخ شمس را به شهرداری فروخت. از آن عصر از این کاخ به تیتر موزه و با نام مجتمع اردویی، تفریحی شهید عالم استفاده شده میباشد تا حدود سال ۱۳۸۲ و بعداز بارش سنگین برف و با شکایت اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، عمل این مجتمع تفریحی به پایان رسید. ۳۰ درصد یعنی ۲۷ هکتار از گروه کاخ مروارید به اداره کل به جا مانده فرهنگی و گردشگری استان البرز واگذار شد تا با مرمت و سامان‌دهی فضای کاخ، قابلیت بازدید عموم از آن مهیا شود. این کاخ فعلا در حالت نامناسبی قراردارد و گفته می گردد به دارایی‌ای مساوی ۲۰۰ میلیارد تومان برای نوسازی و مرمت نیاز دارد و هنوز مالکیت آن کامل تعیین نشده میباشد. بیش تر بخش‌های سازه مبتلا زخم‌های بدون شوخی شده‌است، سقف‌ها نم برداشته، جداره و تزیینات سردرها کنده گردیده و درب‌ها شکسته گردیده‌اند. آب باغ قطع شده‌است و درختان نادر آن زرد گردیده‌اند.
